Jakie były założenia badania?
Przeprowadzone badanie retrospektywne z projektowaniem typu 1:1 matching objęło 96 pacjentów z łagodną do umiarkowanej depresją poudarową (PSD), którzy zostali podzieleni na dwie równe grupy po 48 osób. Pacjenci byli leczeni w Szpitalu Yueyang Tradycyjnej Medycyny Chińskiej i Zachodniej na Uniwersytecie Tradycyjnej Medycyny Chińskiej w Szanghaju w okresie od stycznia 2022 do grudnia 2023 roku.
Badana populacja obejmowała pacjentów z rozpoznanym PSD, z wynikiem 8-23 punktów w 17-punktowej Skali Depresji Hamiltona (HAMD-17), spełniających również kryteria diagnostyczne depresji według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (syndrom zastoju qi wątroby). Do badania włączono pacjentów ze stabilnymi funkcjami życiowymi, zdolnością komunikacji i współpracy przy ocenie. Z badania wykluczono osoby, które w ciągu ostatniego miesiąca otrzymywały leczenie przeciwdepresyjne, pacjentów z ciężką depresją (HAMD-17 ≥ 24 punkty), tendencjami samobójczymi, schizofrenią, chorobą afektywną dwubiegunową, afazją, zaburzeniami poznawczymi, nieprawidłową funkcją serca, wątroby i nerek, oraz osoby z przeciwwskazaniami do akupunktury.
Jak przebiegała interwencja terapeutyczna?
Grupa kontrolna otrzymywała Escitalopram w tabletkach (10 mg/tabletkę) podawany doustnie wieczorem, z początkową dawką 10 mg dziennie, stopniowo zwiększaną do maksymalnie 20 mg dziennie w zależności od nasilenia objawów i odpowiedzi na leczenie. Grupa obserwacyjna, oprócz identycznego schematu farmakoterapii, otrzymywała dodatkowo leczenie akupunkturą. Zastosowano główne punkty akupunkturowe (Baihui, Yintang, obustronne Shenmen i Neiguan) oraz dodatkowe punkty dobierane indywidualnie w zależności od syndromu według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej. Zabiegi akupunktury wykonywano co drugi dzień (3 razy w tygodniu) przez 8 tygodni przez specjalistę z co najmniej pięcioletnim doświadczeniem.
Analizowane wskaźniki obejmowały: stopień depresji (HAMD-17), funkcje neurologiczne (Skala Udarowa Narodowego Instytutu Zdrowia – NIHSS), jakość snu (Indeks Jakości Snu Pittsburgh – PSQI), jakość życia (Indeks Barthel – BI), poziomy neuroprzekaźników w surowicy (5-hydroksytryptamina, norepinefryna, dopamina), parametry funkcji wątroby oraz skalę działań niepożądanych (SERS).
Skuteczność kliniczną oceniano na podstawie wskaźnika redukcji wyniku HAMD-17 oraz globalnej poprawy (GI) w skali Clinical Global Impression po 8 tygodniach leczenia. Kryteria skuteczności klinicznej obejmowały: znaczną skuteczność (redukcja HAMD-17 ≥ 50% lub HAMD-17 ≤ 7 punktów, GI = 0-1 punktów), skuteczność (redukcja HAMD-17 ≥ 25%, GI = 2-3 punkty) oraz brak skuteczności (redukcja HAMD-17 < 25%, GI = 4-7 punktów).
Czy obserwowano lepsze efekty połączenia terapii?
Wyniki badania wykazały istotnie wyższą skuteczność kliniczną w grupie obserwacyjnej (91,67%) w porównaniu do grupy kontrolnej (75,00%). Znaczną skuteczność odnotowano u 54,17% pacjentów w grupie obserwacyjnej i 35,42% w grupie kontrolnej. Po zakończeniu leczenia w obu grupach zaobserwowano zmniejszenie wyników HAMD-17 i NIHSS, przy czym grupa obserwacyjna osiągnęła znacząco niższe wyniki niż grupa kontrolna. Podobnie, w obu grupach nastąpiło zmniejszenie wyników PSQI i wzrost wyników BI, z większą poprawą w grupie obserwacyjnej.
Poziomy 5-HT, NE i DA w surowicy wzrosły w obu grupach po leczeniu, jednak grupa obserwacyjna osiągnęła wyższe poziomy niż grupa kontrolna. Nie zaobserwowano natomiast istotnych różnic w poziomach ALT, AST, DBIL i TBIL między grupami zarówno przed, jak i po leczeniu, co wskazuje na brak negatywnego wpływu terapii na funkcję wątroby. Również wyniki SERS nie różniły się istotnie między grupami po 4 i 8 tygodniach leczenia, co potwierdza, że dodanie akupunktury nie zwiększa częstości występowania działań niepożądanych.
- Badanie objęło 96 pacjentów z łagodną do umiarkowanej depresją poudarową
- Grupa kontrolna otrzymywała tylko Escitalopram (10-20 mg dziennie)
- Grupa obserwacyjna otrzymywała Escitalopram oraz akupunkturę (3 razy w tygodniu przez 8 tygodni)
- Skuteczność kliniczna: 91,67% w grupie z terapią łączoną vs 75% w grupie kontrolnej
- Terapia łączona nie zwiększyła częstości działań niepożądanych ani nie wpłynęła negatywnie na funkcję wątroby
Czym jest depresja poudarowa i jakie są jej konsekwencje?
Depresja poudarowa jest najczęstszym problemem zdrowia psychicznego wśród osób, które przeżyły udar. PSD negatywnie wpływa na rehabilitację, odzyskiwanie funkcji motorycznych i poznawczych oraz wiąże się ze znacznym wzrostem nawracających incydentów naczyniowo-mózgowych. Częstość występowania PSD wynosi około 31%, a może się ona rozwinąć w ciągu pięciu lat po udarze. Ponadto, PSD może zwiększać ryzyko śmiertelności po udarze i niekorzystnie wpływać na wskaźniki przeżycia osób po udarze.
Patofizjologia PSD jest prawdopodobnie wieloczynnikowa, obejmująca obniżone poziomy zapalenia, czynniki genetyczne i epigenetyczne, deregulację naczyniowo-mózgową, chorobę istoty białej, zmienioną neuroplastyczność i zmienioną neurotransmisję glutaminianową. W porównaniu z osobami bez PSD, pacjenci z PSD częściej cierpią na bardziej wyraźne deficyty poznawcze, mają większe szanse na długotrwałą niepełnosprawność i zmagają się z większą liczbą myśli samobójczych.
- Jest najczęstszym problemem zdrowia psychicznego u osób po udarze
- Występuje u około 31% pacjentów po udarze
- Może rozwinąć się w ciągu 5 lat po udarze
- Negatywnie wpływa na rehabilitację i odzyskiwanie funkcji motorycznych oraz poznawczych
- Zwiększa ryzyko śmiertelności i nawracających incydentów naczyniowo-mózgowych
Czy łączenie akupunktury z Escitalopramem to nowa droga terapeutyczna?
Wyniki tego badania sugerują, że połączenie akupunktury z Escitalopramem w leczeniu łagodnej do umiarkowanej depresji poudarowej może skuteczniej łagodzić nasilenie depresji i sprzyjać poprawie funkcji neurologicznych, jakości snu oraz poziomów neuroprzekaźników niż monoterapia Escitalopramem. Ten skojarzony schemat leczenia nie tylko zwiększa skuteczność terapeutyczną, ale również pomaga złagodzić działania niepożądane związane z Escitalopramem, nie wpływając negatywnie na funkcję wątroby.
Mechanizm działania może być związany z wpływem na neurotransmisję monoaminergiczną, w tym serotoniny, dopaminy i norepinefryny, które regulują nastrój, reaktywność na stres psychologiczny, samokontrolę i zdolności poznawcze. Badanie wykazało, że terapia skojarzona skuteczniej przywraca prawidłowe poziomy tych neuroprzekaźników niż monoterapia Escitalopramem.
Jednakże, ze względu na ograniczoną wielkość próby, konieczne są większe badania kliniczne w celu dalszej weryfikacji skuteczności i bezpieczeństwa tego skojarzonego schematu leczenia u pacjentów z depresją poudarową.
Podsumowanie
Przeprowadzone w Szanghaju badanie retrospektywne objęło 96 pacjentów z łagodną do umiarkowanej depresją poudarową, podzielonych na dwie grupy. Grupa kontrolna otrzymywała escitalopram, natomiast grupa obserwacyjna dodatkowo poddawana była zabiegom akupunktury. Po 8 tygodniach leczenia grupa z terapią skojarzoną osiągnęła znacząco lepsze wyniki w zakresie skuteczności klinicznej (91,67%) w porównaniu do grupy kontrolnej (75%). Terapia łączona skuteczniej zmniejszała nasilenie depresji, poprawiała funkcje neurologiczne, jakość snu oraz poziomy neuroprzekaźników. Co istotne, dodanie akupunktury nie zwiększyło częstości występowania działań niepożądanych ani nie wpłynęło negatywnie na funkcję wątroby. Wyniki sugerują, że połączenie akupunktury z escitalopramem może stanowić skuteczniejszą metodę leczenia depresji poudarowej niż monoterapia farmakologiczna.
